Кој го снабдува Израел со оружје?
Шпанија ја повика меѓународната заедница на ембарго за оружје кон Израел, откако насилството во Газа ескалираше. Сепак, според анализите, вистинскиот ефект може да дојде само ако САД, Германија и Италија — трите главни добавувачи на оружје — го променат својот курс.
На состанокот на „Мадридската група“, инициран од Шпанија, беше истакната неопходноста од итна суспензија на договорот за соработка меѓу ЕУ и Израел. Но, иако присутни беа и земји како Германија, Франција и Обединетото Кралство, нивната директна улога во снабдувањето со оружје е ограничена — освен кај трите клучни играчи.
Израел е и увозник и извозник на оружје
И покрај активниот конфликт, Израел е 15-ти по ред во светот по увоз на оружје, според SIPRI. Сепак, земјата има силна домашна индустрија и е еден од водечките извозници.
САД: Главниот снабдувач
Со 3,8 милијарди долари годишна помош за Израел до 2028 година, САД се убедливо најголемиот поддржувач. Помошта главно се користи за набавка на американска воена опрема. САД се и најголемиот извор на извоз на авиони, ракети и оклопни возила за Израел. Обидите на сенатори како Берни Сандерс за запирање на овие испораки беа отфрлени.
Германија: Морска поддршка и подморници
Германија е втор најголем снабдувач, со фокус на поморски капацитети – фрегати, торпеда и подморници. Воената помош е дел од долгорочната стратегија за „заштита на безбедноста на Израел“. И покрај внатрешни несогласувања, извозот продолжува.
Италија: Законски ограничувања, но континуитет
Иако законски е ограничена за извоз во конфликтни зони, Италија сепак извезла оружје вредно над 5 милиони евра во 2023 година, дури и откако почна конфликтот во октомври.
Дали ембаргото е можно?
Иако Франција, Шпанија и Обединетото Кралство ги суспендираа дозволите за извоз, нивниот удел е речиси занемарлив. Експертите велат дека само вистинска промена во политиката на САД би предизвикала домино ефект во ЕУ.
Сепак, иницијативата на Шпанија има симболична тежина, и го поставува прашањето: до кога Европа ќе молчи додека оружјето продолжува да тече?
