Израел постепено ја напушта својата досегашна стратегија на воздржаност и се чини дека целта повеќе не е одбрана, туку пад на Иранскиот режим. Според многу аналитичари, ова не е само воена тактика, туку обид за историска и геополитичка пресвртница, поттикната од кризата што настана по нападите од 7 октомври и разочарувањето во американската поддршка.
Промена на доктрината: Од одбрана кон напад
Во изминатите децении, Израел секогаш практикувал ограничени одговори на надворешни закани, без да влезе во тотална конфронтација со своите најголеми непријатели. Но, најновите потези на владата на Нетанјаху, и особено воените активности насочени кон Иран, укажуваат на драматична промена: желба за целосно уривање на режимот на ајатоласите.
Целта, според изворите блиски до владејачката гарнитура, е стратешка – доколку падне Иран, паѓаат и Хезболах, Хамас и другите регионални сили кои се поврзани со Техеран. Со тоа, Израел би постигнал прва дефинирана “победа” во тековниот конфликт.
Нетанјаху vs. Трамп: Тивка пресметка за влијание
На оваа позадина, изникна и скриен конфликт со поранешниот американски претседател Доналд Трамп. Израелското незадоволство е особено големо поради низата потези на Трамп – од легитимирање на Турција, до директни преговори со Иран, како и запирање на нормализацијата со Саудиска Арабија.
Во таа смисла, најновите напади врз Иран се и симболичка победа на Нетанјаху над Трамп: докажување дека Израел може сам, без директна американска поддршка, да го предизвика и понижи Иран.
Америка – искористен хегемон?
Текстот посочува уште една клучна поента: дека Израел, како и други регионални сили, веќе научил како да го искористи САД во своја полза. Според оваа логика, Америка не води, туку е водена – од партнери кои се повешти во локалните конфликти. Ако Израел навистина го навлече САД во отворена војна со Иран, тоа ќе биде потполн геополитички пресврт.
Војна како услов за опстанок?
Парадоксот е јасен: Израел, држава основана со идеалот на мир и преживување, сега се насочува кон перманентна војна како форма на самоодржување. Нетанјаху не се задоволува со стабилност – нему му е потребен постојан конфликт за да го одвлече вниманието од домашните скандали, политичката поделба и крвавата реалност во Газа и на Западниот Брег.
Што следува по Иран?
Иронично, дури и ако падне иранскиот режим, никој не гарантира дека ќе дојде нешто подобро. Напротив – Израел можеби токму тоа и го сака: нестабилна, милитаризирана, антиеврејска власт која ќе го оправда продолжувањето на војната.
Ова не е судир на доброто и злото, туку на визии: визијата на Нетанјаху за регионален конфликт без крај, и визијата на Америка за балансирање без ангажман. Но прашањето е – дали Израел можеби веќе ја доби првата рунда?
