На денешен ден, пред 39 години, светот беше сведок на една од најголемите трагедии во историјата на човештвото — експлозијата на реакторот број 4 во Чернобилската нуклеарна електрана во Украина. Катастрофата не само што одзеде илјадници животи, туку засекогаш ја промени глобалната перцепција за опасностите од нуклеарната енергија.
Како започна најстрашната нуклеарна несреќа
На 26 април 1986 година, за време на тест на нов систем за хладење во случај на прекин на електрично снабдување, во реакторот број 4 беа направени сериозни технички грешки. Поради забранета конфигурација на контролни шипки и пропусти во електричниот систем, се случи експлозија која ја разори структурата на реакторот.
Голем пожар избувна во срцето на централата, а огромни количини на радиоактивен материјал беа исфрлени во атмосферата, ширатејќи се низ целиот свет.
Последици што го потресоа светот
Иако жителите на блискиот град Припјат беа евакуирани еден ден по несреќата, светот ја дозна сериозноста на трагедијата дури по интервенција од шведските власти, кои забележале покачени нивоа на радијација. Радиоактивниот облак зафати делови од Украина, Белорусија, Русија, а со текот на деновите се прошири и низ Европа и Северна Америка.
Проценките на Светската здравствена организација (СЗО) укажуваат дека околу 30.000 луѓе директно загинале како последица на катастрофата, додека милиони биле изложени на високи дози на радијација.
Храброста на спасувачите
И покрај огромниот ризик, околу 680.000 пожарникари, војници, инженери и доброволци биле вклучени во обидите за ограничување на катастрофата. Многумина од нив ги ризикувале или изгубиле своите животи при гасење на пожарот и изградба на заштитен саркофаг околу реакторот.
Првата жртва на катастрофата, Валериј Кодемчук, и сите кои учествуваа во првичната реакција, денес се сметаат за херои кои спречиле уште поголема трагедија.
Трајно влијание врз светската енергетска политика
Катастрофата во Чернобил ослободила околу 400 пати повеќе радијација од атомската бомба фрлена врз Хирошима. Градот Припјат останува напуштен, а враќањето на луѓето таму ќе биде можно дури по неколку илјади години.
Чернобил остана симбол на катастрофалните последици од несоодветната контрола врз нуклеарната енергија и е важен потсетник за неопходноста од строга безбедносна регулатива и еколошка одговорност.
Денес, речиси четири децении подоцна, трагедијата од Чернобил сè уште има силно влијание врз светската јавност. Таа нè потсетува дека технолошкиот напредок мора да оди рака под рака со максимална безбедност и транспарентност, за никогаш повторно да не се повтори ваква катастрофа.
